VÒNG TRÒN VÀNG CHO NGƯỜI BẮT ĐẦU KHỞI NGHIỆP

Mọi start up đều mơ ước tạo ra một di sản như của Apple hoặc trở thành ngôi vương như Apple. Từ một khởi đầu khiêm tốn, công ty này đã trở thành một đế chế công nghệ và dẫn dắt thị trường trong hơn 30 năm. Mình nhắn đến Apple vì trong bài này mình sẽ nói về Apple với các ý tưởng từ ví dụ của Simon Sinek. Như đã hứa, hôm nay mình sẽ bàn tiếp về Vòng tròn vàng và cách mà Vòng tròn vàng này trợ lực cho sự thành công của Apple. Các bạn có thể nghe trực tiếp những gì Simon Sinek nói ở đây hoặc tìm đọc quyển Bắt đầu bằng câu hỏi tại sao của ông.

Nào, chúng ta bắt đầu thảo luận về 3 vòng tròn.

Nguồn: web blog.thundafund.com

Vòng 1: Cái gì

Mọi tổ chức hay công ty đều biết họ làm CÁI GÌ, Cái gì là thứ dễ nhận thấy, vì nó biểu hiện ra bên ngoài. HP và DELL bán máy tính, Motorola bán điện thoại, Sony bán thiết bị điện tử và máy nghe nhạc,.... Khi bạn khởi nghiệp, người ta hỏi bạn kinh doanh cái gì đấy, bạn cũng không cần suy nghĩ nhiều để nói "Tôi bán cái máy phát hiện nói dối", " Tôi bán đồ nội thất", "Tôi bán mỹ phẩm",... Đấy, có dễ không cơ chứ :)

Cái gì là thứ hiện hữu, là hữu hình trước mắt mọi người, là thứ người ta cầm nắm được, nhìn thấy được, sử dụng được. Khi đọc xong phần TẠI SAO bên dưới, bạn sẽ nhận ra được CÁI GÌ là biểu hiện của LÝ DO TẠI SAO mà tổ chức muốn bán cho khách hàng.

Vòng 2: Thế nào

Cũng vẫn đang trong buổi tán dóc nói trên. Bạn được hỏi bạn làm ra sản phẩm dịch vụ kiểu gì hay bán nó như thế nào? Lúc này, người ta đang mong chờ bạn có một dây chuyền sản xuất độc quyền hay cách phân phối hay tiếp thị mang tính ĐỘT PHÁ nào đó để tiếp cận khách hàng. "Tôi bán máy phát hiện nói dối cho các bà vợ thông qua hội Phụ nữ, hội Doanh nhân nữ". "Tôi bán mỹ phẩm đặc trị cho những người không may bị dính a xít". "Tôi bán đồ nội thất cho nhóm ở nhà thuê, kiểu gói nhỏ gọn, không quá nhiều tiền và khách có thể tự chọn các thiết bị dựa trên app thiết kế nội thất do chính tôi thiết kế". Độc hơn, bạn có thể đang cung cấp dịch vụ giao Condom tận giường, để cảm xúc không bị ngắt quãng.

Tới đây, hẳn bạn đã thấy mình thật khác biệt. Thế nào là cái dễ làm cho các công ty trở nên khác biệt với đối thủ của mình khi mà đặc tính sản phẩm (đại diện cho Cái gì) ngày càng trở nên ít khác biệt do công nghệ chế tạo đã ngày càng cao và sự bắt chước trở nên dễ dàng. Từ chỗ này trở đi, các công ty, đặc biệt là công ty khởi nghiệp sẽ rất dễ vướng vào sai lầm lớn nhất của việc kinh doanh. Vậy khi tôi hỏi bạn, tại sao bạn lại bán thứ mà bạn đang bán thì bạn trả lời như thế nào?

Vòng 3: TẠI SAO

Khi tôi gõ xong dòng chữ TẠI SAO bên trên, chắc hẳn bạn vẫn đang còn suy nghĩ. Và cả khi bạn đọc tới dòng chữ này, bạn cũng vẫn đang suy nghĩ, :) phải không? Nếu bạn đang ở trạng thái đúng như vậy, chúc mừng bạn. Tôi cá là có người ngay khi tôi hỏi câu hỏi Tại sao ở trên, họ sẽ trả lời ngay: "vì cơ hội thị trường đang lớn", "vì ngành kinh doanh đó có thể mang lại lợi nhuận cao", "vì ngành đó ít cạnh tranh". Đó không hẳn là một lý do sai khi bắt đầu, Nó không sai, tôi nhắc lại. Nhưng nó KHÔNG NÊN là lý do để bạn bắt đầu khởi nghiệp nếu bạn muốn đứa con mình sinh ra sống lâu dài và bền bỉ trước mọi thay đổi sóng gió của thị trường.

Nếu bạn nhìn vào những công ty nằm trong VN30 hoặc những công ty lớn ở Việt Nam hoặc trên thế giới, bạn sẽ không bị làm khó khi nhìn ra lý do tại sao họ bắt đầu, và hiển nhiên, những lý do đó tồn tại như xương sống của công ty vậy. Là cuốn Kinh thánh của công ty, nó tồn tại bền bỉ, có sức sống, nó mang lại sức mạnh tinh thần cho mọi cá nhân trong tổ chức, như người ta tin vào Đấng cứu thế vậy.

Những người sáng lập ra PNJ với Lý do họ muốn thị trường vàng minh bạch hóa, họ muốn mang đến sự tự tin và cái đẹp cho người Việt. Vin Group khởi tạo mọi thứ bằng một niềm tin, cũng chính là lý do tồn tại của họ, là :Người Việt có thể làm được tất cả. Propzy, một start up cung cấp dịch vụ môi giới bất động sản khởi đầu bằng một niềm tin Pháp lý rõ ràng giúp thị trường bất động sản minh bạch hơn (trước giờ thị trường này bát nháo quá :) ) Xe Harley-Davidson Motor thách thức cuộc sống truyền thống tẻ nhạt, nó tồn tại với niềm tin có thể lên giọng một cách ngang tàng với những giá trị cũ, xây dựng lối sống tự do "giấc mơ Mỹ, lối sống của Mỹ". Ở phần tiếp theo, mình sẽ bàn sâu hơi về những giá trị mà TẠI SAO mang lại. Vậy, mình hỏi bạn một câu nữa, bạn muốn mình khởi nghiệp bền vững hay là đánh chớp nhoáng, dành lấy cơ hội thị trường và chốt lời?

Tại sao hiểu rõ LÝ DO TẠI SAO lại là Kinh thánh đối với những công ty khởi nghiệp?

Đầu tiên, biết rõ lý do tại sao không chỉ là kinh thánh với các doanh nghiệp khởi nghiệp mà là với bất kỳ doanh nghiệp nào.

Chỉ là, bạn, đang nuôi ý tưởng khởi nghiệp, bạn sẽ có sức đề kháng cao hơn, hay nói cách khác, là có sức sống từ bên trong tốt hơn các doanh nghiệp khởi nghiệp khác khi bạn biết rõ lý do bạn bắt đầu từ bay giờ. Mà bạn thấy đấy, những đứa trẻ khỏe từ bên trong thì sẽ lớn nhanh, lớn khỏe mạnh, lớn rắn chắc hơn những đứa trẻ được nuôi bằng sữa tăng trưởng. LÀM ĐÚNG NGAY TỪ ĐẦU bao giờ cũng là first - best choice đúng không nào?

Thứ hai, nếu bắt đầu bằng cái gì, sự nghiệp start up của bạn sẽ bị mắc kẹt trong đúng dòng sản phẩm bạn tạo ra.

Bạn có thể đổ hàng núi tiền vào cải tiến sản phẩm nhưng sự đáp ứng sẽ rất chậm chạp và bị bó hẹp. Mình hiện chưa tìm ra cách nào diễn đạt tốt hơn cho điều này. Vậy nên, ta sẽ cũng nhau làm sáng tỏ nó qua một ví dụ của Simon Sinek. Apple là một công ty làm rất tốt những gì chúng ta đang bạn từ đầu bài. Trong khi các công ty máy tính khác truyền thông họ bán máy tính có chức năng XYZ vượt trội, các công ty điện thoại khác truyền thông họ bán điện thoại với tám trăm chức năng, với thiết kế đẹp. Apple chỉ đơn giản nói với thế giới họ bán các giải pháp sáng tạo không những để tiến đến sự hoàn hảo, họ bán những thứ giúp khách hàng trở nên sáng tạo và đơn giản hơn.

Trong khi nhân viên ở các công ty máy tính khác như Dell, HP được yêu cầu "hãy làm nó tốt hơn" và kết quả nhận được là một cái máy tính cải tiến với bộ nhớ nhiều hơn, màn hình có độ phân giải tốt hơn, nhân viên Apple được yêu cầu đưa lý do TẠI SAO của Apple trở nên hữu hình. Chính vì điều này, khả năng sáng tạo ở Apple là vô hạn. Nhân viên sẽ không bị bó buộc bởi yêu cầu R&D sao cho cái điện thoại trở nên tốt hơn, họ được phép làm ra thứ mang lại sự thách thức lối suy nghĩ thông thường và sự đơn giản cho khách hàng. Đó là cách những sản phẩm của Apple ra đời, những sản phẩm này là hiện thân cho giá trị mà Apple tin tưởng. Apple bán những điều họ tin tưởng cho khách hàng. Người dùng Apple trên toàn thế giới mua sản phẩm của công ty này vì lý do tại sao họ làm nó. Bạn thấy đấy, đây mới là lý do thực sự khiến người ta chịu lạnh suốt đêm, xếp hàng chờ để trở thành người đầu tiên sở hữu một dòng Iphone mới ra lò. Bạn có thấy ai nói họ xếp hàng mua Iphone vì nó có 4 camera chụp được cả ma 👻, hay nó có màn hình tràn hai sim hai sóng chưa? Mình cực kỳ thích cách Apple và khách hàng của họ giao tiếp ở cùng một thứ ngôn ngữ. Thứ ngôn ngữ của niềm tin và hệ giá trị dám thách thức thực trạng và mang lại cho mỗi cá nhân những giải pháp đơn giản hơn.

Cuối cùng, Lý do tại sao là ngọn hải đăng định hướng cho nhóm khởi nghiệp đi đúng hành trình, tạo ra giá trị cạnh tranh thực sự dù trong hoàn cảnh mưa gió bão táp khó khăn nhất.

Không như những doanh nghiệp lâu đời khác, chính những doanh nghiệp khởi nghiệp là đối tượng mông lung nhất vào những điều mình làm. Bước chân vào thị trường những bước đi đầu tiên, chính các bạn là nhóm dễ bị yếu lòng và lung lạc niềm tin nhất. Nhóm của bạn có thể tin vào bạn nhưng họ sẽ tin được bao lâu? Tin đến khi nào khi mà ở giai đoạn đầu, thất bại cứ chồng chất thất bại?

Tôi từng biết một start up cầm đồ phải đối diện với tình trạng thiếu vốn kinh doanh, nghi ngờ về giá trị cung cấp cho xã hội, nhiều nhân viên thời điểm đó bị gia đình bắt nghỉ làm khi nghe họ "đi làm cho công ty cầm đồ". Việc tuyển dụng trở nên rất khó khăn. Start up này cũng phải chật vật để tìm ra miếng bánh cho mình trong thị trường đã tồn tại vô vàn những cửa hàng cầm đồ nhỏ lẻ truyền thống. Tuy vậy, công ty vẫn luôn vận hành theo một giá trị rõ ràng là làm cho thị trường cầm đồ trở nên an toàn và thân thiện hơn, không còn giang hồ hay xã hội đen nữa. Những người cần tiền rất nhanh để xử lý một vấn đề cấp bách trong cuộc sống có thể giải quyết vấn đề gọn lẹ và dễ dàng hơn trong một môi trường thân thiện.

Đối thủ có thể lôi kéo người của bạn đi😱, nhưng họ chỉ lấy được con người làm CÁI GÌ chứ không thể cướp mất LÝ DO TẠI SAO của bạn😤. Họ có thể làm ra sản phẩm có tính năng tương tự nhưng rồi mọi việc chỉ dừng lại ở đó. Còn start up của bạn, như đã phân tích ở trên, không hệ bị ràng buộc bởi hệ tư tưởng LÀM RA CÁI GÌ nên sẽ luôn sáng tạo để cung cấp ra những hình thức, loại sản phẩm khác nhau để hiện thực hóa LÝ DO TẠI SAO của công ty bạn. Đối thủ có thể bắt đi người lao động của bạn, bắt chước sản phẩm của bạn nhưng không thể nào bắt chước Năng lực cạnh tranh của bạn💪💪💪.

Nhân viên của start up đã hiểu rõ LÝ DO TẠI SAO rất hiếm khi rời bỏ tổ chức. Quyết định của con người bị chi phối bởi cảm xúc, họ có thể cân nhắc hoặc suy nghĩ thật lý trí nhưng vào thời khắc họ quyết định, cảm xúc là thứ dẫn dắt lợi hại nhất. Khi bạn cho những người đồng hành với mình Lý do tại sao ngay từ khi bắt đầu, các bạn sẽ được gắn kết bởi niềm tin và cảm xúc do tuyên bố đó mang lại. Mỗi ngày, nhóm của bạn, nhân viên của bạn thức dậy và đi làm vì LÝ DO TẠI SAO đó. Với LÝ DO TẠI SAO, khi thất bại, họ sẽ có động lực tìm ra cách làm khác, miễn sao đạt đến lý do tại sao start up của mình tồn tại. Trong khi đó, Thế nào và Cái gì sẽ triệt tiêu động lực gắn kết nhóm, và mọi người sẽ rời bỏ bạn. Họ cũng không cần hệ thống cây gậy và củ cà rốt. Bởi vì, họ đang làm việc không phải vì lý do củ cà rốt mà vì lý do tại sao cao đẹp cơ mà💖. Con người bị thúc đẩy bởi các giá trị tốt đẹp. Tin mình đi.

Rồi nhé, bài tiếp theo mình sẽ bàn về cách mà TẠI SAO tiếp cận với từng nhóm khách hàng. Ai sẽ là người nhận ra lý do của bạn sớm nhất, ai trung thành với bạn, và ai sẽ truyền thông cho bạn mà không cần phải mua chuộc họ? Bạn đọc bài tại đây.

Tìm kiếm Blog này